لوله گالوانیزه چیست؟ + آشنایی با کاربردها و ویژگی‌ها

انواع گوناگونی از لوله‌ها وجود دارند که با توجه به کاربردهای متنوع، در حوزه‌های صنعتی متفاوت استفاده می‌شوند.

از میان آن‌ها، لوله گالوانیزه به دلیل استفاده گسترده‌ای که در صنایع متنوعی نظیر کشاورزی، ساخت‌وساز، مدیریت آب و فاضلاب، برق و ارتباطات دارد، جزو پرکاربردترین لوله‌ها به شمار می‌رود. در این مقاله قصد داریم، به بررسی کاربرد‌ها و ویژگی‌های لوله گالوانیزه بپردازیم.

بیشتر بخوانید» به منظور آشنایی با لوله پی وی سی و انواع کاربردهای آن روی لینک داده شده کلیک کنید.

لوله گالوانیزه چیست؟

این نوع لوله‌ها، از جنس آهن یا فولاد ساخته‌ شده‌اند که با یک پوشش از جنس روی محافظت می‌گردند. فرایندی که طی آن این پوشش ایجاد می‌شود، گالوانیزه کردن نام دارد و هدف از آن، ارتقاء تحمل لوله در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی است.

استفاده از این نوع لوله‌ها، بیشتر در سیستم‌های انتقال آب و فاضلاب شهری مرسوم است و علاوه بر آن، در پروژه‌های کشاورزی نیز به وفور به کار گرفته می‌شوند. 

کاربرد این لوله‌ها در خطوط گاز نیز به دلیل نیاز به قابلیت اعتماد بالا، رایج است و می‌توان از ساخت گلخانه‌ها و دکل‌های مخابراتی به عنوان مثال‌هایی از کاربردهای متفاوت آن‌ها نام برد. 

برای درک بهتر از لوله‌های گالوانیزه، آشنایی با فرآیند تولید آن‌ها ضروری است. همان‌طور که اشاره شد، این لوله‌‌ها در واقع همان لوله‌های آهنی و فولادی هستند که تا مرحله گالوانیزاسیون، فرآیندهای تولید مشابهی را طی می‌کنند. در مرحله نهایی، لوله‌ها وارد حوضچه‌ای از فلز روی مذاب می‌شوند تا لایه‌ای محافظ بر سطح آن‌ها تشکیل شود.

بیشتر بخوانید » لوله نیوپایپ از جمله مواردی هستند که در ساختمان کاربرد بسیاری دارد. به منظور آشنایی بیشتر با این محصول و اطلاع از قیمت‌های، به صفحه لیست قیمت لوله پنج لایه نیوپایپ مراجعه کنید.

انواع لوله‌ های گالوانیزه کدامند؟

لوله‌های گالوانیزه بر اساس جنس ماده‌ای که از آن ساخته شده‌اند و فرآیندهای متفاوت تولیدی که پشت سر می‌گذارند، به دسته‌های مختلفی تقسیم‌بندی می‌گردند. در ادامه به بررسی انواع لوله های گالوانیزه می‌پردازیم.

• لوله‌ های گالوانیزه ساخته شده از آهن

این نوع لوله‌ها از روش نورد آهن سفید ساخته می‌شوند و به عنوان لوله‌هایی با درز (درزدار) معروف هستند. درز جوش‌های آن‌ها نتیجه اتصال لبه‌های ورق آهنی از طریق جوش‌کاری در حین فرآیند تولید است. سپس این لوله‌ها با لایه‌ای از روی به منظور افزایش مقاومت در برابر خوردگی پوشیده خواهند شد.

• لوله‌ گالوانیزه ساخته شده از فولاد

لوله‌های گالوانیزه فولادی، مشابه لوله‌های گالوانیزه آهنی، از فولاد ساخته شده و با یک لایه پوششی از روی در فرایند گالوانیزاسیون پوشانده می‌شوند.

آهن خالص به طور طبیعی نرم است، اما با اضافه شدن کربن و ساخت فولاد، سختی و مقاومت ماده به شدت افزایش می‌یابد. همچنین، عناصر دیگری که در ترکیب فولاد به کار می‌روند، مقاومت آن را در برابر خوردگی بهبود می‌بخشند.

• لوله‌ های گالوانیزه گرم 

در فرایند گالوانیزاسیون گرم، لوله فولادی ابتدا در محلولی شامل کلرید آمونیوم یا کلرید روی، یا ترکیبی از هر دو غوطه‌ور خواهد شد تا اکسید آهن از سطح لوله پاک شود. فلز مذاب با زیرلایه فولادی واکنش نشان داده و لایه‌ای آلیاژی را تولید می‌کند.

پس از اینکه لوله‌ها با محلول فلاکس ترکیب شده‌اند، در کوره‌ای تا دمای 120 درجه سانتی‌گراد گرم می‌شوند و سپس در روی مذاب با دمای تقریبی 450 درجه سانتی‌گراد غوطه‌ور می‌گردند. گالوانیزه گرم مزایایی چون یکنواختی پوشش، چسبندگی قوی و عمر طولانی را به همراه دارد.

بیشتر بخوانید» به منظور آشنایی با انواع لوله و اتصالات پلیمری روی لینک داده شده کلیک کنید.

• لوله‌ های گالوانیزه سرد

در فرایند گالوانیزاسیون سرد، که در اصطلاح عامیانه به آن آبکاری گفته می‌شود، یک لایه نازک از روی، در حدود 10 تا 50 گرم بر مترمربع، بر سطح لوله‌ها پوشانده خواهد شد که بسیار اندک است. به همین دلیل، برای تضمین کیفیت مطلوب، سازندگان لوله‌های گالوانیزه از این روش کمتر استفاده می‌کنند و عمدتاً شرکت‌های دارای تجهیزات مدرن از روش‌های پیشرفته‌تری بهره می‌برند. 

با این حال، برخی از کارخانه‌های کوچک با تجهیزات کم و قدیمی‌تر، همچنان از گالوانیزاسیون سرد استفاده می‌کنند که هزینه‌های کمتری داشته و کیفیت پایین‌تری نیز دارد.

بسته به نیاز، روکش روی می‌تواند رنگ‌آمیزی شود یا به حالت اولیه خود باقی بماند. رنگ‌ کردن روکش، اغلب در شرایطی صورت می‌گیرد که نیاز است فولاد با سایر عناصر معماری سازگاری داشته باشد یا از دید پنهان بماند.

بیشتر بخوانید» برای آشنایی با لوله‌مانیسمان و کاربرد آن‌ها روی لینک داده شده کلیک کنید.

• لوله‌ های گالوانیزه سبک

این نوع لوله‌ها، که به عنوان لوله‌های صنعتی گالوانیزه نیز شناخته می‌شوند، دارای پوشش داخلی و خارجی از جنس روی هستند تا مقاومت آن‌ها در برابر زنگ‌زدگی افزایش یابد.

این لوله‌ها در حقیقت نوعی لوله مبلی هستند که تحت فرایند گالوانیزاسیون قرار گرفته‌اند. علاوه بر این، ضخامت لوله گالوانیزه سبک، کمتر از نوع سنگین آن است و به همین ترتیب، مقاومت فشاری کمتری دارد.

• لوله‌ های گالوانیزه سنگین

این نوع لوله‌ها، که با استانداردهای DIN 2441، ISIRI 3765 و BS1387 تولید می‌شوند، به دلیل داشتن ضخامت پوشش بیشتر و وزنی سنگین‌تر نسبت به نوع سبک خود، به لوله‌های گالوانیزه سنگین، معروف شده‌اند.

کاربرد‌ها و ویژگی‌ های لوله گالوانیزه چیست؟

همان‌طور که اشاره شد، لوله‌های گالوانیزه، قابلیت بکارگیری در انواع صنایع و حوزه‌های گوناگونی را دارند. برخی از بارزترین کاربردهای این نوع لوله‌ها، شامل استفاده در تصفیه‌خانه‌ها، برج‌های ارتباطی، بخش کشاورزی، حفاظ‌های کنار جاده، سیستم‌های تهویه مطبوع ساختمانی، شبکه‌های آبرسانی و دفع فاضلاب، گلخانه‌ها، فنس‌کشی، پایه‌های برق، لوله‌کشی استخرها و موارد دیگر است. 

این لوله‌ها به طور کلی برای انتقال دادن انواع مایعات، گازها و کابل‌های الکتریکی در محیط‌های گوناگون مناسب هستند. همچنین ویژگی‌های برجسته‌‌ای، که لوله‌ گالوانیزه را از مدل‌های دیگر متفاوت می‌سازد، عبارتند از:

• مقاومت در مقابل تنش‌ های زیست‌ محیطی

 پوشش گالوانیزاسیون، مشابه عملکرد رنگ، یک حائل بین فولاد و محیط پیرامون ایجاد می‌کند که این امر سبب محافظت از لوله در برابر عوامل تخریبی محیطی می‌گردد.

• دوام در برابر خوردگی

 لوله‌های گالوانیزه به واسطه‌ی لایه‌ی محافظ خود، در مقابل فرسایش مقاومت زیادی دارند. فلز روی، که بیشتر از فولاد به واکنش‌های الکتروشیمیایی میل نشان می‌دهد، حتی در صورت بروز خط و خش بر سطح گالوانیزه، مانع از زنگ‌زدگی فولاد در محل خراش خواهد شد. 

این خصوصیت باعث شده تا لوله‌های گالوانیزه، دوام بیشتری نسبت به سایر روکش‌ها در برابر خوردگی داشته باشند.

• قابلیت جوشکاری عالی

عملیات جوشکاری بر روی لوله‌های گالوانیزه تقریباً مشابه جوشکاری لوله‌های فولادی غیر پوشش‌داده شده است. شواهد چندین دهه نشان می‌دهند، که در صورت برابری کیفیت جوشکاری، جوش‌های ایجاد شده روی لوله‌های گالوانیزه و فولاد معمولی، دارای استحکام مشابهی هستند.

سخن آخر

سعی کردیم در این مقاله، به بررسی مشخصات لوله گالوانیزه بپردازیم. لوله‌های گالوانیزه، از متریال آهنی یا فولاد ساخته شده‌اند، که با یک پوشش روی محافظت می‌شوند و کاربرد‌های گسترده‌ای در صنایع متفاوت دارند. 

با در نظر گرفتن دسته‌بندی‌های موجود، می‌توان از این لوله‌ها در حوزه‌های آبرسانی و فاضلاب، ارتباطات، کشاورزی، برق، و ساخت‌وساز بهره برد.